Επί αιώνες το Τραχύ Κόλι βοήθησε τους βοσκούς στα υψίπεδα της Σκο­τίας αλλά δεν ήταν πάντα το κομψό πλάσμα που ξέρουμε σήμερα. Αρχι­κά ήταν ένα ασήμαντο αγροτόσκυλο, ένα ανάμεσα σε πολλά, αλλά κα­θώς τα πιο καλά από αυτά διαλέγονταν σαν τσοπανόσκυλα, η ράτσα σταθεροποιήθηκε σταδιακά.
Μόλις πριν ένα αιώνα, οι Βρετανοί άρχισαν να αντιλαμβάνονται τα χαρίσματα του Κόλι. Η βασίλισσα Βικτόρια διατηρούσε και εξέτρεφε Κόλι και ενθάρρυνε το ενδιαφέρον για τη βελτίωσή τους. Σήμερα οι ευ­καιρίες των Κόλι για εργασία είναι περιορισμένες αλλά εκπληρώνουν και πολύ ελκυστικά το καθήκον σαν πολύ όμορφοι συνοδοί.
Το Τραχύ Κόλι είναι κομψό και δραστήριο. Το χρώμα είναι συνή­θως της άμμου και άσπρο, τρίχρωμο ή μπλε ανακατωμένο με άσπρο. Το ύψος στο ακρώμιο είναι 554 – 604 χιλιοστά για τα αρσενικά, 504 – 554 χιλιοστά για τα θηλυκά. Το βάρος είναι 18 – 29,6 κιλά.